ทำไมชอบเป็น “ตะคริว” ตอนล้างไต
การเกิดตะคริวเป็นภาวะที่พบได้บ่อยระหว่างการล้างไตและเป็นภาวะที่ทำให้ผู้ป่วยมีความทุกข์ทรมานมากซึ่งบางคนเป็นแทบทุกครั้งที่มีการล้างไต
สาเหตุส่วนใหญ่
1. เกิดจากดึงน้ำออกมากเกินไประหว่างการล้างไต
เนื่องจากตั้งค่าน้ำหนักแห้งไว้ต่ำเกินไป
2. น้ำหนักเพิ่มมากกว่าปกติทำให้ต้องดึงน้ำออกมาก
ยิ่งอัตราส่วนของการดึงน้ำออกมากเท่าไหร่โอกาสเป็นตะคริวก็มีมากเท่านั้น ( มีรายงานว่าน้ำหนักที่เพิ่มมากเกิน6% ของน้ำหนักตัวโอกาสเป็นตะคริวประมาณ49%)
3. ใช้น้ำยาล้างไตที่มีระดับแคลเซี่ยม, โพแทสเซียม, แมกนีเซียมหรือโซเดียมต่ำเกินไป
วิธีรักษา
1. ผู้ป่วยไม่ควรดื่มน้ำมากเกิน 1 ลิตรต่อวันในกรณีที่ผู้ป่วยไม่มีปัสสาวะออกแล้ว
2. ไม่ควรรับประทานเค็มมากเกินไป
3.น้ำหนักระหว่างการล้างไตสองครั้ง( IDW G: Interdialytic Weight Gain )
ควรเพิ่มไม่เกินประมาณ 5% ( ประมาณ 3.5 ถึง4 กิโลกรัมในผู้ป่วยที่น้ำหนัก70 กิโลกรัม, หรือ2.5 ถึง3 กิโลกรัมในผู้ป่วยที่มีน้ำหนัก50 กิโลกรัม)
4.ดึงน้ำออกน้อยลงโดยการตั้งน้ำหนักแห้งที่สูงขึ้น
โดยปกติคุณหมอโรคไตมีหน้าที่ปรับน้ำหนักแห้งให้เหมาะสมกับผู้ป่วยอยู่เป็นระยะ
โดยใช้ข้อมูลจากการตรวจร่างกาย
- ความดันปกติไม่มีขาบวม
- เสียงปอดปกติไม่บ่งชี้ว่ามีภาวะน้ำท่วมปอด
- นอนราบได้
ถ้าไม่มีอาการข้างต้นน้ำหนักที่คนไข้ที่มีอยู่นั้นน่าจะเป็นน้ำหนักแห้งที่เหมาะสม
อย่างไรก็ตามน้ำหนักแห้งที่เหมาะสมไม่ได้ขึ้นอยู่การตรวจร่างกายของคุณหมอแต่อย่างเดียวแต่ขึ้นกับอาการของคนไข้ด้วย
ถ้าคนไข้รู้สึกว่ามีอาการดังนี้
เวียนหัว
เป็นตะคริวคลื่นไส้
รู้สึกหิวน้ำมือเท้าเย็นกระสับกระส่าย
รู้สึกใจสั่น
อาการเหล่านี้บ่งบอกว่าน้ำหนักแห้งที่ตั้งไว้นั้นอยู่นั้น “ต่ำเกินไป”
คนไข้ควรจะบอกให้คุณหมอทราบเพื่อที่คุณหมอจะได้เพิ่มน้ำหนักแห้งและดึงน้ำออกน้อยลง
อย่างไรก็ดีสิ่งที่สำคัญอย่างยิ่งคือผู้ป่วยต้องช่วยดูแลสุขภาพ และ ควบคุมน้ำหนักให้เหมาะสมด้วยจะหวังพึ่งแต่คุณหมอโรคไตไม่ได้
5. การปรับระดับน้ำยาล้างไตโดยคุณหมอโรคไต
โดยการปรับระดับ โซเดียม, แคลเซียม, โพแทสเซียมในน้ำยาล้างไตให้เหมาะสมกับค่าแล็ปของคนไข้เพื่อป้องกันไม่ให้สารเหล่านั้นต่ำเกินไปและมีโอกาสเกิดตะคริวได้ง่าย
ส่วนผู้ป่วยก็มีหน้าที่ดูแลตัวเองให้ดีในเรื่องการทานอาหาร ควบคุมน้ำหนัก และ สุขภาพโดยรวม
6. ออกกำลังกายแบบยืดกล้ามเนื้อ (Stretching exercise)
ควรออกกำลังกายแบบยืดกล้ามเนื้อโดยเฉพาะกล้ามเนื้อที่เป็นตะคริวบ่อยช่วงระหว่างล้างไตหรือช่วงตอนนอน
ยกตัวอย่างเช่นถ้าเป็นตะคริวบ่อยที่กล้ามเนื้อน่องก็ให้ใช้วิธีงอข้อเท้าบ่อยๆจะเป็นการยืดกล้ามเนื้อน่อง
7. การทานยา
มียาวิตามินบางตัวในงานวิจัยที่บอกว่าอาจได้ผลแต่ก็ยังไม่ชัดเจนนักแต่ผู้ป่วยก็ลองทานดูได้เพราะเป็นยาที่ไม่ได้มีผลข้างเคียงอันตรายแต่อย่างใด เช่น
1. Biotin 1 mg ทานวันละครั้ง
2. Carnitine 20mg/kg
3. Vitamin E 400U วันละครั้ง
15 เมษายน 2562
ผู้เขียน : พญ.ชลลดา พงศ์รัตนามาน อายุรแพทย์โรคไต (หมอทิพย์)
ผู้เรียบเรียง : นพ.นันทพล พงศ์รัตนามาน ศัลยแพทย์หลอดเลือดฟอกไต (หมอท๊อป)
ขอบคุณสำหรับการแชร์ของท่านเพื่อผู้ป่วยไตวายครับ
1 แชร์ของท่านอาจช่วยชีวิตใครบางคนอย่างไม่คาดฝัน
นพ.นันทพล พงศ์รัตนามาน
ศัลยแพทย์หลอดเลือดฟอกไต
CEO สายธาราคลินิก ศูนย์ผ่าตัดเส้นเลือดฟอกไต
LINE : @drtop
Facebook ผ่าตัดเส้นฟอกไต by หมอท๊อป
www.drtop.co
ขอขอบคุณรูปภาพจาก unsplash
ขอขอบคุณรูปภาพจาก pixels
ขอขอบคุณข้อมูลจาก Dr.Top เส้นเลือดขอด & เส้นเลือดฟอกไต
